Ustawa antylichwiarska 2022

Rozwój technologiczny, a przede wszystkim przeniesienie do Internetu takich usług jak zaciąganie pożyczek, pozwoliło na wiele udogodnień. Możemy w szybki i łatwy sposób wspomóc się finansowo. Właściwie wystarczy tylko wypełnić krótki formularz, zweryfikować swoją tożsamość i już kilka minut później na koncie mamy pieniądze. Jednak duże zainteresowanie tematem spowodowało również pojawienie się na rynku podmiotów, które stawiały na wyzysk klienta. Coraz droższe usługi i koszty pozabankowe – często ukryte – sprawiały, że ludzie wpadali w spirale zadłużenia. Ustawa antylichwiarska 2022 to projekt aktu prawnego, który ma za zadanie ochronić te osoby i wprowadzić większą kontrolę na rynku instytucji pożyczkowych, zapobiegając lichwiarstwu.

Czym jest ustawa antylichwiarska?

Wysyp firm pozabankowych, oferujących wzięcie szybkich chwilówek, sprawił, że coraz częściej zaczęto stosować nieuczciwe praktyki. Zawyżano odsetki oraz pozostałe opłaty, często nawet je ukrywano. Klient podpisywał umowę, a gdy dochodziło do spłaty, okazywało się, że musi oddać więcej niż myślał. W dodatku, w przypadku, gdy oddanie pieniędzy przedłużało się, odestki rosły do niebotycznych rozmiarów, a osoba stawała się niewypłacalna. Często brała kolejne pożyczki, by spłacić wcześniejsze, wpadając w ten sposób w spiralę zadłużenia. Tego typu nieetyczne praktyki, powodujące nieuczciwe wzbogacanie się pożyczkodawcy, nazywane są lichwą.

Pierwsza ustawa zapobiegająca takim wyłudzeniom powstała już w 2006 roku. Miała chronić zarówno kredytobiorców, którzy często musieli oddawać bankowi ponad dwukrutność pożyczonej kwoty, jak i osoby zaciągające pożyczki. Jej głównym celem było określenie odestek zobowiązań, które nie mogły przewyższać czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego.

Następne zmiany wprowadzono kolejno w 2015 roku i w 2019 roku. Ustalono pozaodsetkowe koszty kredytu do maksymalnie 10% wartości pożyczki, a pandemia koronawirusa wymusiła modfikacje dotyczące przesunięcia terminu spłaty pożyczki. W ustawie ustalono także, że koszt chwilówek branych na mniej niż 30 dni, nie mógł przekroczyć 5% wartości całości pożyczkonych pieniędzy.

Kolejne przepisy wprowadza ustawa przyjęta 30 listopada 2021 roku. Prace nad nią w sejmie rozpoczęły się 26 stycznia 2022 roku.

Przed czym chroni ustawa antylichwiarska?

Ustawa antylichwiarska ma chronić głównie przed nieuczciwymi praktykami, a także wymuszać realne oprocentowanie zobowiązań kredytowych. Firmy pożyczkowe często ukrywały koszty, a odestki, które narastały były ogromne, sztucznie zawyżone i czasami kilkukrotnie przewyższały koszty samej pożyczki. W umowie pożyczki pieniężnej zawieranej między instytucjami pożyczkowymi, a pożyczkobiorcami często nie było określonych wszystkich potrzebnych klientowi informacji. W dodatku firmy pożyczkowe nie sprawdzały zdolności kredytowej osób, które składały wniosek o zobowiązanie. Wystarczało im wypełnienie wniosku i samo potwierdzenie tożsamości. Następnie okazywało się, ze koszty pozaodsetkowe są tak duże, że dana osoba nie jest w stanie ich spłacić i rozpoczynało się dochodzenie wierzytelności przez instytucje pozabanakowe. W wyniku czego osoba albo wpadała w jeszcze większe zadłużenie, by wszystko spłacić, albo traciła dorobek życia.

Ustawa antylichwiarska w założeniu ma zabezpieczać interesy pożyczkobiorców i chronić je przed nieuczciwymi praktykami firm pożyczkowych.

Zmiany w ustawie antylichwiarskiej 2022

Jakie zmiany zakłada nowa ustawa antylichwiarska? Czy wpływa ona znacząco na rynek pożyczek pozabankowych?

Nowe przepisy przede wszystkim drastycznie zmieniają i obniżają maksymalnie koszty odestkowe i pozaodsetkowe. Od jej wprowadzenia, koszty pozaodsetkowe będą wynosiły maksymalnie 25% całkowitej kwoty pożyczki. Ustawa zmniejsza także limit pozaodsetkowych kosztów w całym okresie kredytowania. Kiedyś było to 100% kwoty pożyczki – teraz limit zostanie zmniejszony do 45% kwoty.

Ustawa zakłada także większą kontrolę nad intystucjami pożyczkowymi. Monitorować i nadzorować będzie je Komisja Nadzoru Finansowego i Urząd Ochrony Konkurencji. Naruszenie narzuconych przepisów skutkować będzie karą, która wynosić będzie nawet i 15 mln zł. Przez lata KNF prowadziło rejestr intytucji pozabanakowych, zajmujących się udzielaniem pożyczek, teraz jednak przepisy będą bardziej restrykcyjne i nie każda firma będzie mogła trafić na listę. Przede wszystkim instytucja będzie musiała prowadzić działalność w formie spółki akcyjnej, a jej kapitał zakładowy będzie musiał wynosić co najmniej 1 mln zł. Spowoduje to wykluczenie firm, które nie są godne zaufania.

Nie zmienia się jednak przepis odnośnie podawania odesetek i kosztów pozaodsetkowych jeszcze przed udzieleniem pożyczki (nawet jeśli to pożyczka w rodzinie). To jeden z największych problemów i mimo już wcześniejszego zapisu w ustawie, wciąż się pojawia. Jednak większy nadzór, kary i restrykcje mogą spowodować, że zacznie to być przestrzegane i wprowadzane w życie przez każdą instytucje pożyczkową.

Co ustawa antylichwiarska zmienia w przypadku kredytu konsumenckiego?

Główne zmiany w nowej ustawie antylichwiarskiej dotyczą chwilówek i pożyczek pozabankowych, wydawać by się więc mogło, że nie wpłyną one na rynek kredytów, udzielanych przez banki. Nic bardziej mylnego. Tak duże restrykcje spowodują zmniejszenie się ilości podmiotów, zajmujących się udzielaniem szybkich pożyczek. W wyniku czego, większość ludzi może przerzucić się na kredyty bankowe. A wraz z większym popytem na kredyty, wzrośnie ich cena. Instytucje pożyczkowe dotychczas były silną konkurencją dla banków, a gdy zmniejszy się ich ilość, banki wzmocnią swoją pozycję na rynku. Może to powodować podwyższenie kosztów kredytów, a także oprocentowania.

Na pewno rynek pożyczek i kredytów bardzo mocno się zmieni, a my na przestrzeni lat będziemy mogli zaobserwować i wyciągnąć wnioski, czy na lepsze czy na gorsze. Ustawa antylichwiarska z założenia ma dobre intencje, jednak ludzie zawsze będą szukali obejścia prawa. Miejmy jednak nadzieje, że nie rozrośnie się rynek pożyczek udzielanych na czarno, bez żadnej umowy, gdzie klient nie będzie chroniony żadnym prawem.