KNF – czym jest Komisja Nadzoru Finansowego?

Pewnie nie raz w życiu spotkałeś się z nazwą „Komisja Nadzoru Finansowego” (w skrócie KNF), ale czy zastanawiałeś się, czym dokładnie zajmuje się ta instytucja i jakie są jej zadania? Najprościej ująć to stwierdzeniem, że sprawuje pieczę nad całym rynkiem finansowym w Polsce, ale co to oznacza dla Ciebie jako jednostki? Czy są sprawy, z którymi możesz zwrócić się o pomoc do tego organu kontrolnego?

KNF – co to?

Komisja Nadzoru Finansowego została powołana do życia na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 roku o nadzorze nad rynkiem finansowym. Działa zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, choć zakres jej możliwości ogranicza się tylko do zarządzania instytucjami finansowymi w Polsce. Przejęła role i zadania między innymi Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, a także Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, które wraz z nową ustawą przestały istnieć. Dwa lata później KNF przejęła również obowiązki Komisji Nadzoru Bankowego.

Czym zajmuje się Komisja Nadzoru Finansowego?

W dużym skrócie Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (pod który podlega KNF) zajmuje się naszym sektorem bankowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym, rynkiem kapitałowym oraz sprawuje kontorolę nad instytucjami pieniądza elektronicznego. Dba o to, by wszystko przebiegało zgodnie z przepisami polskimi i unijnymi, sprawuje pieczę nad bezpieczeństwem i stablinością, a także przyczynia się prawidłowego funkcjonowania instytucji finansowych.

Oprócz tego zajmuje się rozwojem rynku finansowego w Polsce, podejmuje również działania edukujące i informujące w zakresie funkcjonowania rynku finansowego, przygotowuje akty prawne dotyczące rynku finansowego, a także stwarza możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów pomiędzy podmiotami podlegającymi nadzorowi komisji a uczestnikami rynku finansowego.

Jedno z jej najważniejszych zadań, które może Cię dotyczyć, polega na dopilnowaniu, by zakład ubezpieczeń wypłacał świadczenia każdemu ubezpieczonemu obywatelowi, który na to zasłużył.

Kto tworzy Komisję Nadzoru Finansowego?

Nadzór nad całym KNF sprawuje Prezes Rady Ministrów. To on stoi najwyżej pośród członków komisji i ma uprawnienia, by mianować przedowniczącego Komisji Nadzoru Finansowego na 5-letnią kadencję.

Kto jednak oprócz Prezesa Rady Ministrów wchodzi w skład komisji? Jak wspomnieliśmy jest to także przewodniczący całego KNF, powołany przez Prezesa Rady Ministrów, a następnie kolejno są to:

• trzech zastępców przewodnicącego,
• minister właściwy do spraw gospodarki lub jego przedstawiciel,
• minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego lub jego przedstawiciel,
• minister właściwy do spraw instytucji finansowych lub jego przedstawiciel,
• Prezes Narodowego Banku Polskiego albo delegowany przez niego członek Zarządku Narodowego Banku Polskiego,
• przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
• przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów,
• przedstawiciel Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,
• przedstawiciel Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
• przedstawiciel ministra, członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynwowania działalności służb specjalnych
• trzech członków, którzy pełnią funkcje doradcze wobec KNF.Jak widać, Komisja Nadzoru Finansowego to sami specjaliści i osoby wykwalifikowane, którzy na co dzień zajmują się finansami.

Jak sprawdzić, które instytucje podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego?

Wszystkie podmioty finansowe, działające w Polsce – niezależnie czy to instytucja pożyczkowa czy bankowa – podlegają nadzorowi KNF. Jeśli chciałbyś sprawdzić, czy dana firma ma nad sobą KNF, możesz wejść na stronę internetową knfgov.pl, wejść w zakładkę podmioty, a następnie przejść do wyszukiwarki podmiotów.

Dzięki temu dowiesz się, czy instytucja, w której chciałeś wziąć na przykład pożyczkę działa legalnie i czy ma nad sobą jakiś nadzór, a nie jest na przykład piramidą finansową.

Za co Komisja Nadzoru Finansowego może ukarać instytucje?

Uczestnikami rynku finansowego w Polsce są głównie banki, firmy ubezpieczeniowe i instytucje udzielające pożyczek, może jednak zdarzyć się, że nie posiadają one odpowiednich licencji, lub działają w jakiś sposób nielegalnie i na niekorzyść klienta. W takiej sytuacji KNF bada sprawę i wyznacza odpowiednią karę. Najczęściej jest to kara pieniężna, choć zdarza się, że Komisja Nadzoru Finansowego zakazuje obrotu niektórymi produktami, zawiesza działaność instytucji (czasami cofa całkowicie wydane zezwolenie na prowadzenie działalności) lub po prostu stostuje publiczne ostrzeżenie. W samym 2021 roku KNF nałożyła kary o wartości prawie 20 mln zł.

Głównym zadaniem KNF jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego w Polsce, a jeśli jakaś instytucja narusza prawa, statut lub działa po prostu nielegalnie, może liczyć się z tym, że komisja ukróci jego działania. Jeśli natknąłeś się na działanie instytucji płatniczych, które powinno zostać zweryfikowane przez Komisję Nadzoru Finansowego, możesz zgłosić dany podmiot.